KİRALIK OYUNCU SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN YENİ FIFA DÜZENLEMELERİ

GİRİŞ:

Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Konseyinin onayına sunulan ve 01.07.2022 tarihinde yürürlüğe girecek kararla futbolcu kiralamalarında yeni düzenlemeler tanıtılmıştır. Buna göre ilgili düzenlemelerde;

• Kiralama için yazılı anlaşmanın şart koşulacağı,
• Minimum kiralama süresi ve maksimum kira süresi düzenlemelerinin yapılacağı,
• Hali hazırda kirada oynayan futbolcuların yeniden kiralanmasının yasaklanacağı,
• Bir sezon boyunca bir kulübün, bir kulübe en fazla 3 profesyoneli kiralık gönderebileceği ve aynı kulüpten en fazla 3 profesyoneli kiralayabileceği,
• Son olarak ise kulüplerin bir sezon boyunca yapabileceği kiralık sözleşmelere bir sınır getirileceği

Şeklindeki hükümleri barındıracak düzenlemenin yürürlüğe gireceği FIFA resmi internet sitesi fifa.com üzerinden duyurulmuş olup, duyuru metni: https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/media-releases/fifa-to-introduce-new-loan-regulations adresinde mevcuttur. FIFA tarafından, değinilen toplam kiralık sözleşme limitinin de aşağıdaki gibi düzenleneceği bilgisi de duyuru metninde yer almaktadır. Buna göre;

• 07.2022’den 30.06.2023’e kadar “Sezonun herhangi bir zamanında bir kulüp yalnızca 8 profesyonel futbolcusunu kiralık gönderebilecek ve 8 futbolcu kiralayabilecek”,
• 07.2023’den 30.06.2024’e kadar “aynı kural 7 profesyonel futbolcu için” uygulanacak,
• 07.2024 tarihinden itibaren ise kalıcı olarak “6 profesyonel futbolcu için” uygulanacaktır.
• 21 yaşının altındaki futbolcular ve kulüp tarafından yetiştirilen oyuncular bu kısıtlamalara tabi olmayacaklardır.

FIFA tarafından duyurulan ve “uluslararası transferlerde kiralık oyunculara” uygulanacak yeni hükümler RSTP’ye “Regulations on the Status and Transfer of Players”[1] eklenmiş ve FIFA tarafından akıllarda oluşabilecek sorulara ilişkin bir rehber ve soru cevap metni duyurulmuştur. Bu metinde söz konusu duyuru Türkçe diline çevrilmiştir. Önemle belirtmekte fayda var ki; söz konusu düzenlemeler “ULUSLARARASI TRANSFERLER” açısından getirilmiş olduğundan, okuyucunun buna özen göstermesi rica olunur.

1. “KULÜP TARAFINDAN YETİŞTİRİLMİŞ OYUNCU” TANIMI

1. Kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncunun profesyonellik statüsünde mi olması gerekir
   
   Futbolcu; milliyeti, yaşı veya profesyonel ya da amatör olması fark etmeksizin “kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” olabilir.
   
   Bu tanımlamanın önemli ve ana elementi; “devamlı olsun ya da olmasın” futbolcunun 15 (15 yaşının bitirileceği sezon başı dahil olmak üzere) ile 21 yaş arasında en az üç tam sezon veya 36 ay süreyle tescil edilmiş olmasıdır.
   
   
2. Futbolcunun Kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu statüsünde olması için “devamlı olsun ya da olmasın” ne şekilde tanımlanmıştır?
   
   Kulüp tarafından yetiştirilmesi statüsünün kazanılması için, futbolcunun 15 ile 21 yaş arasında aynı kulüpler toplam arka arkaya olsun veya olmasın üç tam sezon veya 36 ay süreyle tescil edilmiş olması gerekmektedir.
   
   Örnek vermek gerekirse; Futbolcu A 15 ve 16 yaşlarında Kulüp X adına tescil edilmiş, sonrasında Kulüp X’ten ayrılmış ve 18 yaşında geri dönmüştür. Bu durumda futbolcu A, Kulüp X’te 20 yaşına kadar kalması durumunda “kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” statüsünü kazanacaktır.
   
   
3. Bir futbolcu “birden fazla kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” statüsünde olabilir mi?
   
   Tanım yedi yıllık bir zaman periyodunu kapsadığı için; futbolcunun birden fazla kulüp tarafından “kulüp tarafından yetiştirişmiş oyuncu” statüsünde olması mümkündür. Örnek: Futbolcu A, 15-18 yaşları arasında X futbol kulübüne, 18-21 yaşları arasında ise Y futbol kulübüne tescil edilmiştir. Bu sebeple Futbolcu A hem X hem de Y kulübü tarafından “kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” statüsündedir.
   
   
4. Futbolcunun “kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” statüsünde olması için kulübün A takımında[2] mı yer alması gerekir?
   
   Futbolcunun kulüp nezdinde 36 ay veya 3 sezondur tescilli olması halinde; “kulüp tarafından yetiştirilmiş oyuncu” statüsünde olması için kulübün belirli bir takımına ait olması gerekmez.

2. YENİ DÜZENLEMELERİN KAPSAMI

1. Yeni düzenlemelerin kapsamı nedir? Sadece uluslararası kira sözleşmelerine mi uygulanır yoksa yerel kiralamalarda da geçerli midir?
   
   Yeni kiralık oyuncu düzenlemeleri sadece uluslararası kiralama sözleşmelerine uygulanacaktır.
   
   RSTP’ye göre uluslararası transfer ancak futbolcunun kaydını bir federasyondan başka bir federasyona taşıması ile mümkün olur.
   
   Netlik olması adına, RSTP uyarınca SADECE PROFESYONEL FUTBOLCULAR eski kulüpleri tarafından önceden belirlenmiş bir süre için yeni bir kulübe kiralanabilirler.
   
   
2. Yeni düzenlemelerin sadece uluslararası transferlerde söz konusu olması yerel düzeydeki transferlere uygulanacak olan kurallarda herhangi bir değişiklik olmadığını mı gösterir?
   
   RSTP 1. Madde 3. Fıkra a bendine göre yeni kiralama düzenlemeleri yayımlandıktan sonra ulusal anlamda da bağlayıcı olacak ve ülke federasyonlarının herhangi bir değişiklik yapmaksızın bu konuda bir düzenleme yapmaları zorunlu olacaktır.
   
   Ne var ki, RSTP’nin 1.maddesinin 3.paragrafının a bendine göre; ulusal federasyonların yarışmaların entegrasyonunun sağlanması, genç futbolcuların gelişiminin sağlanması ve futbolcuların istiflenmesinin önlenmesi amacıyla bu yönde düzenleme yapması için 1 Temmuz 2022’den başlayarak 3 yıl süresi olacaktır.
   
   Bununla beraber, RSTP’de özellikle belirtildiği üzere, ulusal anlamda kiralama düzenlemeleri, yukarıda belirtilen prensiplere uygun olduğunun sağlanması kaydıyla, RSTP’nin 10.maddesinden farklı olarak ulusal kiralama sayısında farklı bir limit getirebilecektir.
   
   Önemle belirtmekte fayda var ki; ulusal düzeydeki bu düzenlemelerin ulusal anlamdaki paydaşlarla müzakere edilmesi ve anlaşma sağlanması ile yapılması gerekmektedir.
   
   
3. Yeni kiralama düzenlemeleri hem kadın hem de erkek futbolu için geçerli midir?
   
   Evet yeni kiralama düzenlemeleri hem kadın hem de erkek futbolu için uygulanabilir haldedir. Ancak uluslararası transfer sayısına ilişkin üst ve alt sınır kadın ve erkek futbol takımlarına ayrı ayrı uygulanır. Başka bir deyişle, kulüpler erkek ve kadın takımlarından ayrı ayrı olmak üzere sekizer futbolcuyu kiraya verebilir.

3. YENİ KİRALAMA DÜZENLEMELERİ

1. “Eski Kulüp” ve “Yeni Kulüp” tanımları yeni düzenleme kapsamında tam olarak ne anlama geliyor?
   
   Yeni kiralama düzenlemesi kapsamında; “eski kulüp” futbolcuyu kiralık olarak veren kulüp anlamına gelir. “Eski kulüp” aynı zamanda genellikle; orijinal kulüp, ebeveyn kulüp veya kiraya veren kulüp olarak da bilinir. Bu kapsamda “yeni kulüp” tanımı ise futbolcuyu kiralık olarak alan kulüp anlamına gelir. Aynı zamanda “hedef kulüp” ya da “kiralık alan kulüp” olarak da tanımlanabilir.
   
   
2. Kulüpler; kiralama sözleşmesinin geçerli olması için hangi koşulları yerine getirmelidir?
   
   Futbolcunun uluslararası kiralanması RSTP’nin 10.maddesinin 1.paragrafında belirtilen şartların taşınması zorunlu olup, kiralamanın aynı zamanda RSTP’nin 5.maddesinde belirtilen tescil ve yürütme prosedürüne uygun bir biçimde gerçekleştirilmeli ve RSTP’nin 9. Maddesinde değinilen Uluslararası Transfer Sertifikası düzenlenmelidir ve EK-3’te belirtildiği şekilde bu işlem TMS (Transfer Matching System[3])’a bildirilmelidir.
   
   Tereddüte mahal vermemek adına, futbolcunun münasip bir biçimde kiralanmasının tescili için bu prosedürlerin tamamlanması gerekmektedir. Ne var ki, RSTP’nin 18. maddesinin 4.paragrafına göre ve FIFA Futbol Mahkemesinin yargılama yetkisine ilişkin olarak, sözleşmenin geçerliliği futbolcunun tescili de dahil olmak üzere ve bununla sınırlı olmamak kaydıyla, yukarıda belirtilen prosedürlerin tamamlanması şartına bağlanamaz.
   
   
3. Futbolcunun kiralanması halinde eski kulübü ile olan sözleşmesi ne olur? Futbolcu ve kulüp arasındaki yükümlülükler futbolcu başka bir kulübe kiralanmışken de uygulanmaya devam eder mi?
   
   RSTP’nin 10. Maddesi 1. Paragrafı c bendi kapsamında eski kulüp ile futbolcu tarafından aksi yazılı olarak kararlaştırılmadıkça sözleşme kiralama süresi boyunca askıya alınmalıdır.
   
   
4. Yeni düzenleme kapsamında kiralama süresi ile alakalı herhangi bir limit var mıdır?
   
   Evet, yeni düzenleme ile RSTP’nin 10. Maddesinin 1.paragrafının d bendinde maksimum ve minimum kiralama süreleri belirtilmiştir.
   
   Minimum kiralama süresi iki tescil dönemi[4] arasında kalan süre iken maksimum kiralama süresi 1 yıl ile sınırlandırılmıştır. Bu sebeple süreyi 1 yıldan daha uzun gösteren herhangi bir madde FIFA tarafından tanınmayacaktır. Her durumda taraflar; futbolcunun kiralama süresinin sonunun eski kulübün tescil dönemlerinden birine denk gelmesini temin etmek zorundadır.
   
   
5. Kiralanan futbolcunun sözleşmesi kaç kez uzatılabilir?
   
   Kiralanan futbolcunun kira sözleşmesinin ne kadar uzatılabileceği hakkında yeni düzenlemede herhangi bir sınır yoktur. Kira sözleşmesinin sonuna gelindiğinde sözleşme uzatılabilir ancak uzatmanın geçerli olabilmesi kiralanan oyuncunun yazılı onayına tabidir. Üstelik her uzatma süresi düzenlemede belirtilen maksimum ve minimum sürelere uygun olmalıdır.
   
   
6. Yeni kulübün kiralanan futbolcuyu başka bir kulübe kiraya vermesi mümkün müdür?
   
   RSTP’nin 10. Maddesinin 1. Fıkrasının b bendi uyarınca yeni kulübün kiralanan futbolcuyu 3. bir kulübe yeniden kiralaması veya transfer etmesi mümkün değildir.
   
   
7. Kira sözleşmesinin tek taraflı feshi söz konusu olduğunda futbolcu eski kulübüne beklenenden kısa sürede dönmek isterse ; eski kulüp futbolcuyu kulübe tekrar kazandırmak için ne yapmalıdır?
   
   RSTP’nin 10.maddesinin 4.paragrafına göre; futbolcu ve yeni kulüp arasındaki sözleşme; sözleşmede belirlenmiş olan süreden önce tek taraflı olarak sonlandırılırsa aşağıda belirtilenler uygulanır:

• • Futbolcunun eski kulübüne dönme hakkı vardır. Ancak bunu yapabilmesi için futbolcunun eski kulübünü tek taraflı fesih hakkında bilgilendirmesi ve dönmek istediklerini belirtmesi gerekir.
  • Futbolcu eski kulübüne dönmek isterse ve bunu eski kulübüne bildirdiyse eski kulüp futbolcuyu DERHAL yeniden kazandırmak zorunda kalacaktır.

Bu bağlamda eski kulüp ile futbolcu arasındaki yeni kulübe kiralanmasından dolayı askıya alınmış olan sözleşme; futbolcunun eski kulübe yeniden entegre edildiği tarihte eski haline getirilmiş olacaktır. Aynı şekilde eski kulüpten futbolcuyu derhal geri alması, futbolcudan ise eski kulübün sportif faaliyetlerine destek vermeye başlaması beklenir.

Benzer şekilde, eski kulüp futbolcunun yeniden kazandırıldığı tarihten itibaren futbolcuya ödeme yapmalıdır.

RSTP’nin 10. Maddesinin 5. Paragrafına göre şunu da önemle belirtmek gerekir ki;

• • Yukarıda bahsedilenler, futbolcunun yeni kulübüyle sözleşmesinin feshine veya eski kulübün futbolcuyu yeniden ivedilikle entegre etmemesi durumunda sözleşmenin feshine ilişkin 17. Maddenin işleyişine mani olmaksızın gerçekleşecektir.
  • Futbolcunun kulübe yeniden kazandırılmış olması; eski kulübün profesyonel futbolcuyu yeniden kazandırma yükümlülüğünden kaynaklanan tazminat talebine mâni olmaz.
    
    

8. Futbolcunun tekrar eski kulübe kazandırılması halinde tescil edilme işlemi mümkün müdür?
   
   Futbolcu ve yeni kulüp arasındaki tek taraflı fesih haklı sebeple yapılmış olsun ya da olmasın futbolcunun eski kulübe yeniden tescil edilmesi aşağıdaki halde mümkündür: Futbolcunun yeniden kazandırılması mümkün ve eski kulübün tabi olduğu federasyonun tescil dönemi açık ise oyuncu kaydına ilişkin kulüp hükümlerine uyulması şartı ile tescil mümkün olur.
   
   Kulübün tabi olduğu federasyonun kayıt dönemi sona ermiş ise bile futbolcunun eski kulübe tescili prensipte şu hallerde mümkündür:
   
   
   • Futbolcu yeni kulüp ile olan sözleşmesini HAKLI NEDENLE tek taraflı feshettiyse veya
   • Yeni kulüp futbolcu ile olan sözleşmesini HAKLI NEDENE DAYANMAKSIZIN tek taraflı feshetti ise..

Bu durum 6.maddenin 1.paragrafının son cümlesine dayanmaktadır[5]. Bu halde FIFA; maddenin kötüye kullanımını önlemek amacıyla geçici önlemler alabilir ve bir federasyona futbolcuyu “tescil dönemi dışında” tescil etmek için yetki verebilir.

Bu nedenle futbolcu ilk bakışta fesih için haklı sebepleri olduğunu veya yeni kulübün sözleşmeyi haklı nedene dayanmadan feshettiğini göstermelidir.

*Geçici önlem içeren tüm davalarda olduğu gibi, FIFA tarafından geçici önlem verilmesi yönünde alınan herhangi bir kararın, Futbol Mahkemesi'ne veya yetkili ulusal organa daha sonra sunulabilecek hiçbir hükmü veya herhangi bir iddiası yoktur. *

İçerik uyarınca (mümkün olduğundan bahsedilse bile) federasyonların bu koşullar altında futbolcuyu tescil dönemi dışında tescil etme zorunluluğu yoktur.

Eski kulübün tabi olduğu federasyonun tescil dönemi sona ermiş ve futbolcu yeni kulüp ile olan sözleşmesini haklı nedene dayanmadan feshetmiş veya yeni kulüp futbolcu ile olan sözleşmesini haklı nedene dayanarak feshetmiş ise futbolcunun eski kulübe tekrar tescil edilmesi PRENSİPTE mümkün değildir.

Aşağıdaki tablo muhtemel durumları şema halinde göstermektedir.

1. Değiştirilen RSTP’nin yürürlüğe girmesi ile kiraya verilen veya kiralık alınan futbolcu sayısı için herhangi bir üst limit söz konusu mudur? Kiralama için transfer(geçiş) dönemi olacak mıdır?
   
   Yeni düzenleme ile gelen büyük değişikliklerden biri de kulübün uluslararası düzeyde kiralayabileceği ve kiraya verebileceği futbolcu sayısında kesin bir sınır olmasıdır.
   
   Tüm paydaşlar için sorunsuz uygulanmasını sağlamak amacıyla belirtmek gerekirse, her yılın birbirinden farklı olduğu 3 yıllık bir transfer dönemi olacaktır.
   • 1 Temmuz 2022’den 30 Haziran 2023’e kadar olan süreçte maksimum 8 oyuncu kiraya verilebilecek ve 8 oyuncu kiralık alınılabilecektir.
   • 1 Temmuz 2023’ten 30 Haziran 2024’e kadar olan süreçte maksimum 7 oyuncu kiraya verilebilecek ve 7 oyuncu kiralık olarak alınılabilecektir.
   • 1 Temmuz 2024 itibarı ile ise 6 oyuncu kiraya verilebilecek olup 6 oyuncu kiralık olarak alınabilecektir.

Şunu da belirtmek önem arz etmektedir ki; uluslararası futbolcu kiralamalarındaki kesin sınır sezon boyunca geçerlidir.

Yani ilgili sezonun herhangi bir dönemi boyunca 8’den fazla kiralık vermemek şartıyla kulüp 1 Temmuz 2022 ile 30 Haziran 2023 arasındaki 1. Tescil döneminde 8 futbolcu kiraya verebiliyorken aynı sezonun 2. Tescil döneminde de 8 farklı futbolcu da kiraya verebilir.

10. Kulüplere; uluslararası futbolcu kiralama sayısı sınırlaması ile alakalı olarak herhangi bir istisna yapılacak mıdır?
    
    Genç oyuncuların gelişiminin teşvik edilmesi amacıyla, RSTP’nin 10. Maddesinin 7. Paragrafı spesifik futbolcular için spesifik istisna getirmiştir.
    
    Bu kapsamda, kiralamaya ilişkin sınırlar, 21 yaşını tamamlayacak o sezon futbolcuların sezonun tamamlanmasından önce kulüp tarafından “kendilerini yetiştiren kulüplere” kiralanmalarına uygulanmayacaktır.
    
    Bu şartların birlikte sağlanmasıyla ilgili futbolcunun kiralanması hem eski hem de yeni kulüp için yukarıda belirtilen sınırların hesabında dikkate alınmayacaktır.   
    
    
11. 1 Temmuz 2022’den itibaren kulüplerin uluslararası düzeyde kiralayabileceği ve kiralık alabileceği futbolcu sayısında sınırlama olacaktır. 1 Temmuz 2022’de X Kulübü’nün anlaşmasını Ocak 2022’de yaptığı 9 futbolcusu halihazırda başka bir kulübe 1 YILDAN FAZLA SÜRELİĞİNE kiralanmış ise ne olacaktır? Kulüp anlaşmayı kuralın yürürlüğe girmesinde önce yapmış olsa bile maksimum kiralık oyuncu sayısını ihlal ettiği için kural ihlali yapmış olacak mıdır?
    
    RSTP’nin 10.maddesinin 2.paragrafına göre 1 yıldan uzun süreli olan ve bu düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan kiralama sözleşmeleri; sözleşmenin bitiş tarihine kadar geçerliliğini korur. Bu sebeple somut olayda X Kulübü kural ihlali yapmış sayılmaz.
    
    Ne var ki; bu düzenlemelerin yürürlüğe girmesinden önce imzalanmış bir yıldan daha fazla süreli kiralama sözleşmeleri nedeniyle kulübün sınırlamalara göre belirlenenden daha fazla kiralık oyuncuya sahip olması durumunda kulüp sınırlamalara uygun hale gelene kadar başkaca bir oyuncu kiralama hakkına sahip olmayacaktır.
    
    
12. Uluslararası kiralık futbolcu transferlerinde 8 kişi sınırlaması olduğuna göre, kulüp 8 futbolcunun tamamını aynı kulübe kiraya verebilir mi?
    
    Hayır, 8 giriş veya 8 çıkış üst sınırlamasına uygun olarak, RSTP’nin 10.maddesi 8.paragrafı belirli iki kulüp arasında toplamda sadece 3 futbolcunun kiraya verilebileceğini ve kiralık alınabileceğini belirtir.
    
    Örnek: İngiltere’den X Kulübü sezon boyunca herhangi bir zamanda 3’ten fazla futbolcusunu Fransa’dan Y Kulübüne kiralık olarak veremez.
    
    Bu kısıtlamalar; oyuncuların yaşına veya kulüp tarafından yetiştirilmiş olup olmamalarına bakılmaksızın uygulanacaktır.
    
    
13. Futbolcuların “belirli kulüpler” arasında uluslararası kiralama üst sınırına ilişkin herhangi bir istisna veya geçiş dönemi var mıdır?
    
    Belirli kulüpler arasında oyuncuların uluslararası kredi üst sınırına ilişkin herhangi bir geçiş dönemi olmayacak, bu düzenleme 1 Temmuz 2022’den itibaren direkt olarak uygulanmaya başlayacaktır.

[1] Eng. Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferi Talimatı

[2] FIFA duyurusunda burada “First Team” tabiri kullanılmıştır. Bu kapsamda futbolcu u-18 u-16 gibi takımlarda tescilli olsa dahi kulüp tarafından yetiştirilen oyuncu statüsünü kazanabilecektir.

[3] FIFA’nın uluslararası transferlerin takibi için kurmuş olduğu sistem.

[4] Örnek vermek gerekirse; futbolcu “en az” yaz transfer ve tescil döneminden ara transfer ve tescil dönemine kadar veya ara transfer ve tescil döneminden yaz transfer tescil dönemine kadar kiralanabilecektir.

[5] Burada kastedilen RSTP’nin 6.maddesinin 1.paragrafının son cümlesidir.